ในยุคปัจจุบัน ตู้เย็นเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับทุกบ้านอย่างปฏิเสธไม่ได้ และหลายคนก็ใส่ของกินทุกประเภทเข้าไปในตู้เย็นด้วยความหวังที่จะยืดอายุไม่ให้เสียในเร็ววัน เพราะเราเชื่อว่าความเย็นจะช่วยถนอมอาหารได้ดี และอากาศเมืองไทยที่ร้อนแทบทุกวันอย่างนี้จะทำให้อาหารเสียง่าย แต่ว่าความเย็นในแบบตู้เย็นนั้นมันจำเป็นสำหรับอาหารทุกประเภทจริงหรือ?
ก่อนอื่นเราต้องอย่าลืมว่าตู้เย็นไม่ได้มีแค่ความเย็น แต่ยังมีความชื้นสูง ซึ่งก็อาจเป็นผลดีกับอาหารบางประเภท แต่ก็อาจส่งผลเสียกับอาหารอีกหลายประเภทเช่นกัน ดังนั้นการแช่ “ทุกอย่าง” ในตู้เย็นจึงอาจไม่ใช่วิธีการที่ดีที่สุด แถมยังเปลืองพื้นที่ในตู้เย็นและเพิ่มค่าไฟในบ้านอย่างไม่จำเป็นอีกด้วย แน่นอนว่าอาหารปรุงสุกนั้นจำเป็นต้องแช่ตู้เย็นเพื่อให้ยังกินได้ในวันถัดไป แต่สำหรับเครื่องปรุงแล้ว ตู้เย็นก็อาจไม่จำเป็นเสมอไป
เครื่องปรุงบางอย่างก็เป็นการถนอมอาหารอยู่แล้ว
เครื่องปรุงหลายชนิดอย่างซอสมะเขือเทศ ซีอิ๊ว หรือเต้าเจี้ยวนั้นมีต้นกำเนิดมาตั้งแต่ยุคโบราณ ซึ่งแน่นอนว่ายังไม่มีตู้เย็นเอาไว้ใช้เก็บรักษาอาหารหรือสารกันบูดที่ช่วยยืดอายุในการบริโภค เครื่องปรุงส่วนใหญ่ในยุคนั้นเกิดจากกระบวนการถนอมอาหาร อย่างซีอิ๊วที่มีต้นกำเนิดเมื่อสองพันกว่าปีที่แล้ว เป็นเครื่องปรุงที่ใช้วิธีหมักให้ได้รสและกลิ่นที่กลมกล่อม หรือซอสมะเขือเทศที่มีรากฐานมาจากการผลิตน้ำปลาในแถบเอเชีย ก่อนที่จะออกเดินทางไปทั่วโลกและมีการปรับสูตรใส่มะเขือเทศลงไป แต่หัวใจของการผลิตก็ยังคงเป็นการใส่ส่วนประกอบเกิดจากการหมักอยู่ ซึ่งก็คือ น้ำส้มสายชู
อย่างไรก็ตาม เครื่องปรุงในปัจจุบันนั้นมีหลากหลายชนิดจนนับไม่ถ้วน และผลิตด้วยกรรมวิธีที่หลากหลาย เราจึงควรรู้วิธีการจัดเก็บที่เหมาะสมสำหรับเครื่องปรุงแต่ละขวด เพื่อความปลอดภัยในการบริโภค การใช้งานที่สะดวก และรักษารส กลิ่น และคุณภาพให้คงอยู่ได้ยาวนาน
เครื่องปรุงแบบนี้ เก็บในตู้เย็นดีกว่า
เครื่องปรุงที่ควรเก็บในตู้เย็นคือเครื่องปรุงที่มีส่วนประกอบของไข่ นม อย่างมายองเนส น้ำสลัดแบบครีม หรือเครื่องปรุงที่มีส่วนประกอบอื่นที่อาจทำให้เสียง่ายกว่าปกติอย่างซอสหอยนางรม การเก็บซอสหอยนางรมที่เปิดใช้แล้วในอุณหภูมิบ้านเราอาจทำให้ซอสขึ้นราได้ง่าย แต่บางบ้านที่ใช้ซอสหอยนางรมเป็นประจำอาจไม่เคยพบปัญหานี้เพราะบริโภคหมดขวดในเวลาไม่นาน สำหรับบ้านที่ไม่ได้ใช้บ่อย จึงควรเก็บไว้ในตู้เย็นพร้อมปิดฝามิดชิดอยู่เสมอ
เครื่องปรุงที่ไม่ควรใส่เข้าตู้เย็น
น้ำมันพืชบางชนิดอย่างน้ำมันปาล์มโอเลอินหรือน้ำมันมะพร้าวนั้นไม่ควรเก็บไว้ในตู้เย็น เพราะจะทำให้เกิดไขได้อย่างรวดเร็ว เพราะมีกรดไขมันอิ่มตัวสูง ซึ่งไม่เป็นมิตรกับอุณหภูมิต่ำๆ สักเท่าไหร่ จะเห็นได้ชัดว่าการวางน้ำมันมะพร้าวไว้ในห้องแอร์เย็นๆ ก็ทำให้มันกลายตัวจากของเหลวเป็นของแข็งได้แล้ว ถึงในเรื่องอายุการใช้งานจะไม่มีผลมากนัก แต่ก็ไม่เป็นผลดีในด้านความสะดวกในการใช้งานอย่างแน่นอน
อีกหนึ่งเครื่องปรุงที่ควรเก็บไว้นอกตู้เย็นคือ เกลือ เนื่องจากเกลือดูดความชื้นได้ดี แถมยังดูดกลิ่นจากอาหารต่างๆ ได้อีกด้วย การเก็บในตู้เย็นอาจทำให้เกลือกลายร่างจากผงเครื่องปรุงเป็นก้อนชื้นๆ ที่มีกลิ่นไม่น่ารับประทาน และธรรมชาติของเกลือนั้นค่อนข้างแข็งแกร่ง ไม่หวั่นไหวไปกับอุณหภูมิร้อนหนาวง่ายๆ อยู่แล้ว จึงไม่มีความจำเป็นที่ต้องพยายามถนอมมันในตู้เย็น
เครื่องปรุงที่เก็บอุณหภูมิห้องก็ไม่เสียง่ายๆ
เครื่องปรุงที่ที่มีกรดหรือเกลือสูงมักมีฤทธิ์ถนอมอาหารอยู่ในตัวอยู่แล้ว จึงสามารถเก็บไว้นอกตู้เย็นได้อย่างหายห่วง อย่างซีอิ๊ว น้ำปลา น้ำส้มสายชู เป็นต้น
ซอสมะเขือเทศก็เป็นอีกหนึ่งปริศนาว่าควรเก็บไว้ในหรือข้างนอกตู้เย็น เพราะแม้กระทั่งในเมืองหนาว หลายบ้านก็ยังเก็บซอสมะเขือเทศไว้ในตู้เย็นอยู่ดี จนถึงขั้นมีการค้นคว้าโดยผู้เชี่ยวชาญเพื่อไขปริศนาแห่งก้นครัวนี้ และก็ได้ข้อสรุปว่า ในอุณหภูมิห้อง ซอสมะเขือเทศก็ยังปลอดภัยสำหรับการบริโภคเป็นเวลานาน เพราะมีทั้งกรดจากน้ำส้มสายชู เกลือ และน้ำตาลเป็นส่วนประกอบ หรือแม้แต่ตัวมะเขือเทศเองที่มีความเป็นกรดอยู่แล้ว ส่วนประกอบทั้งหลายล้วนมีฤทธิ์ถนอมอาหาร จึงไม่บูดเสียได้ง่ายๆ ในอุณหภูมิห้อง แต่การปิดภาชนะบรรจุให้มิดชิดและเก็บให้พ้นแสงก็ยังเป็นสิ่งสำคัญ
เครื่องปรุงมีตั้งมากมาย จะรู้ได้อย่างไรว่าควรเก็บแบบไหนบ้าง?
สิ่งที่สำคัญที่สุดเวลาเลือกซื้ออาหารและเครื่องปรุงต่างๆ เข้าบ้าน คือการอ่านฉลากเพื่อหาการจัดเก็บที่เหมาะสมที่สุด เพราะผู้ผลิตแต่ละคนก็ใส่ส่วนผสมไม่เหมือนกัน รวมไปถึงการใส่สารกันบูด การพาสเจอร์ไรซ์เพื่อฆ่าเชื้อ และอื่นๆ ที่ล้วนเป็นองค์ประกอบในเรื่องอายุการใช้งานที่ต่างกันออกไป การอ่านฉลากให้เป็นนิสัยจึงช่วยลดปัญหาในห้องครัวได้เป็นอย่างดี
นอกจากอุณหภูมิแล้ว แสงก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่สามารถเร่งเครื่องปรุงให้เสียได้ง่ายขึ้น จึงควรมีตู้เก็บเครื่องปรุงให้พ้นแสงอยู่ในครัว และต้องปิดฝาอย่างแน่นหนาหลังการใช้งานทุกครั้ง รวมถึงใส่ใจเครื่องความสะอาด อย่างการใช้ช้อนที่แห้งและสะอาดในการตักเครื่องปรุง
